Uprawnienia sądu – informacje ogólne.
Sąd także ma możliwość zapewnienia osobie doznającej przemocy bezpieczeństwa w domu i jego otoczeniu.
Jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta tą przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał osobę stosującą przemoc do:
opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, lub zakazał zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia (art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie)
Nie będzie to jednak natychmiastowe, tak jak nakaz i zakaz wydane przez Policję lub Żandarmerię Wojskową.
Poniżej przedstawiono najważniejsze elementy postępowania przed sądem w sprawie o zobowiązanie osoby stosującej przemoc do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i bezpośredniego otoczenia.
Postępowanie główne.
Osoba doznająca przemocy może zawsze (także wtedy, gdy nie był wydawany przez Policję lub Żandarmerię Wojskową nakaz lub zakaz) złożyć do sądu rejonowego wniosek o zobowiązanie osoby stosującej przemoc do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i bezpośredniego otoczenia (podstawą wniosku jest art. 11a ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie).
Wniosek może być złożony na urzędowym formularzu (Formularz w zakładce: Wzory wniosków i oświadczeń)
Osoba składająca taki wniosek (wnioskodawca) do sądu nie ponosi za to żadnych opłat.
Sąd orzeka po przeprowadzeniu rozprawy. Całą sprawę sąd powinien rozpoznać w ciągu miesiąca od chwili złożenia wniosku do sądu.
Po rozpoznaniu sprawy, jeśli sąd uwzględni wniosek, to postanowienie o zobowiązaniu osoby stosującej przemoc do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i bezpośredniego otoczenia zaczyna obowiązywać od momentu jego wydania, mimo że nie jest prawomocne (jest natychmiast skuteczne i wykonalne).
Jeśli w momencie wydania postanowienia osoba stosująca przemoc (uczestnik postępowania przed sądem) mieszka wspólnie z osobami krzywdzonymi, to jeszcze na sali rozpraw należy zwróć się do sądu o wydanie odpisu tego postanowienia (patrz informacja: postępowanie egzekucyjne).
Od postanowienia sądu rejonowego (tak uwzględniającego wniosek, jak i oddalającego wniosek) przysługuje apelacja do sądu okręgowego.
W opisanym wyżej wniosku o zobowiązanie osoby stosującej przemoc do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i bezpośredniego otoczenia, osoba doznająca przemocy (wnioskodawca) ma prawo także domagać się wydania przez sąd postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia. Ma ono celu zapewnienie ochrony w miejscu zamieszkania przez czas wskazany w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia, zwykle na czas trwania postępowania głównego.
Treść wniosku o udzielenie zabezpieczenia zależy od tego czy był wcześniej wydawany nakaz lub zakaz.
- Jeżeli przed składaniem wniosku do sądu rejonowego:
- nie był wydawany nakaz lub zakaz przez Policję lub Żandarmerię Wojskową,
- osoba stosująca przemoc (uczestnik) przebywa w mieszkaniu,
we wniosku o udzielenie zabezpieczenia należy zwrócić się, aby sąd zobowiązał osobę stosującą przemoc do opuszczenia mieszkania i jego najbliższego otoczenia lub zakazał zbliżania się do mieszkania i jego najbliższego otoczenia oraz wskazać przez jaki czas zabezpieczenie ma obowiązywać.
- Jeżeli przed złożeniem wniosku do sądu rejonowego:
- był wydany przez Policję lub Żandarmerię Wojskową nakaz lub zakaz na okres 14 dni,
- osoby stosującej przemoc (uczestnika) nie ma w mieszkaniu,
- osoba dotknięta przemocą uważa, że nadal potrzebuje ochrony,
należy złożyć wniosek o udzielenie zabezpieczenia i domagać się przedłużenia obowiązywania nakazu lub zakazu wydanego przez Policję lub Żandarmerię Wojskową wskazując na jaki czas ma on być przedłużony.
Za złożenie wniosku o zabezpieczenie nie ponosi się opłaty.
Sąd ma obowiązek rozpoznać wniosek o udzielenie zabezpieczenia w terminie 3 dni.
Jeżeli sąd wyda postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia:
- osoba stosująca przemoc nie będzie mogła przebywać w mieszkaniu/wrócić do mieszkania lub zbliżać się do niego.
- Policja lub Żandarmeria Wojskowa będą sprawdzać czy orzeczenie sądu jest przestrzegane przez osobę stosującą przemoc.
Zabezpieczenie obowiązuje od momentu wydania postanowienia.
Jeżeli w chwili wydania:
- postanowienia głównego, lub
- postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia,
mocą którego zobowiązano osobę stosującą przemoc (uczestnika) do opuszczenia mieszkania i jego najbliższego otoczenia, nadal przebywa ona w mieszkaniu i nie zastosuje się dobrowolnie do postanowienia sądu, należy wystąpić do Komornika o wykonanie orzeczonego obowiązku (postanowienie sądu wykonuje Komornik).
W tym celu trzeba złożyć do Komornika wniosek o wykonanie (egzekucję) postanowienia i dołączyć do niego odpis postanowienia sądu (w zależności od sytuacji: postanowienia głównego lub postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia).
Jeśli sąd uwzględni wniosek o zobowiązanie osoby stosującej przemoc do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i bezpośredniego otoczenia, to postanowienie wydane w postępowaniu głównym zastąpi postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia.
Pamiętaj: Jeśli uważasz, że samodzielnie nie poradzisz sobie w sądzie, a nie masz możliwości finansowych ustanowienia pełnomocnika z wyboru (adwokata lub radcy prawnego), możesz domagać się, aby sąd wyznaczył Ci pełnomocnika z urzędu.
